به گزارش پرشین رز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام)، علی تیموری مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینكه در اختیار قرار دادن قرق های اختصاصی به عنوان یكی از شاخص ترین الگوهای بهره گیری از ظرفیت های غیر دولتی در حوزه محیط زیست طبیعی و بطور مشخص، حفاظت از حیات وحش مطرح است، گفت: به همین دلیل اجرای قرق های اختصاصی در ایران پس از طی روند بررسی های تخصصی، كارشناسی، حقوقی و اداری، اخذ تاییدیه های قانونی از مراجع ذیربط و همچنین تصویب نهایی در شورای عالی حفاظت محیط زیست، به صورت رسمی از سال ۱۳۹۵ آغاز شد.
تیموری افزود: برای نخستین بار در سال ۱۳۹۵ مجوز رسمی فعالیت پنج ساله سه قرق اختصاصی در استان های یزد و كرمان به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شد.
مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: پس از آن در سال ۱۳۹۶ نیز برای صدور مجوز فعالیت دو قرق اختصاصی دیگر در استان های یزد و سمنان پیگیری هایی صورت گرفت كه در پی آن مجوز قرق یزد صادر شد و مجوز قرق سمنان نیز در حال طی مراحل نهایی واگذاری است.
وی در خصوص اقدام های صورت گرفته برای شكل گیری قرق های اختصاصی در كشور اظهار كرد: برگزاری نشست های تخصصی با مشاركت متخصصان، اساتید دانشگاه، كارشناسان سازمان و سایر دستگاه های اداری، متقاضیان ایجاد قرق اختصاصی و علاقمندان به حفاظت از حیات وحش، برگزاری جلسات فنی و اداری متعدد با دستگاه های مسئول بویژه سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری و شورای عالی جنگل، برگزاری كارگاه های آموزشی با استفاده از اساتید داخلی و خارجی، اجرای برنامه های آموزشی برای مدیران قرق های اختصاصی و قرق بان ها، سرشماری منظم و ضابطه مند حیات وحش در محدوده قرق های اختصاصی تصویب شده برخی از اقدام های صورت گرفته در این زمینه است.
این مقام مسئول ادامه داد: تنظیم و ابلاغ دستورالعمل نحوه واگذاری قرق های اختصاصی، راه اندازی كمیته فنی قرق های اختصاصی با مشاركت نمایندگان حوزه های تخصصی ذیربط بر اساس ضوابط مندرج در دستورالعمل ابلاغی، برگزاری جلسات و ابلاغ تصمیم های اتخاذ شده به استان ها، تعیین سهمیه های شكار در قرق های اختصاصی در سال ۹۵ پس از بررسی های همه جانبه كارشناسی در كمیته مذكور و ابلاغ آن به استان های یزد و كرمان و اجرای موفق و بدون حاشیه برنامه شكار در سه قرق اختصاصی طی همان سال نیز در همین راستا صورت پذیرفت.
به گفته تیموری، ابلاغ لزوم تشكیل كمیته نظارت بر قرق های اختصاصی در استان های دارای قرق اختصاصی به اداره كل استان، تهیه شرح خدمات نحوه تهیه طرح های توجیهی و حفاظتی درخواست قرق اختصاصی، تعیین و ابلاغ راهبرد تبدیل مناطق شكار ممنوع كه شرایط و قابلیت ارتقای سطح به مناطق چهارگانه را دارا نیستند به قرق های اختصاصی با هدف استفاده از ظرفیت های غیردولتی در توسعه امر حفاظت از حیات وحش و سوق دادن امكانات حفاظتی در استان ها از اینگونه مناطق به مناطق چهارگانه تحت مدیریت برخی دیگر از مهم ترین اقدامات صورت گرفته در این حوزه است.
رشد چشمگیر جمعیت حیات وحش در محدوده قرق های اختصاصی
مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست اشاره ای هم به مهم ترین ویژگی های قرق های اختصاصی دارای پروانه فعالیت در سال های ۹۵ و ۹۶ داشت و افزود: فعالیت داوطلبانه حفاظتی در محدوده این قرق ها از چند سال پیش توسط متقاضیان آغاز شده بود و با استفاده از الگوهایی همچون همیاری محیط زیست؛ شناسایی متخلفان و اطلاع رسانی تخلفات به ماموران اجرایی سازمان صورت می گرفت.
وی ادامه داد: بازسازی و مرمت منابع آبی و آبشخورها، ساخت و كارگذاری منبع آب و آبرسانی به آن ها با نظارت اداره كل محیط زیست استان، مشاركت و همكاری در اقداماتی از جمله خریداری و نصب دوربین های تله ای، بكارگیری نیروهای اجرایی و برگزاری گشت های مستمر در مناطق، همكاری و مشاركت در سرشماری های حیات وحش محدوده های مورد نظر از دیگر ویژگی های مناطق معرفی شده به عنوان قرق اختصاصی است كه به دلیل همین اقدام ها و به گواهی گزارش های ادارات كل استان های یزد و كرمان، رشد چشمگیر جمعیت حیات وحش در این مناطق نسبت به سنوات قبل را به دنبال داشت.
مردم بومی متقاضیان اصلی مدیریت قرق های اختصاصی
این مقام مسئول در خصوص متقاضیان مدیریت قرق های اختصاصی، گفت: این متقضیان و سرمایه گذاران اغلب از اهالی بومی منطقه و علاقمندان به محیط زیست و حیات وحش هستند.
تیموری خاطرنشان كرد: این امر از یكسو موجب همراهی و همكاری جوامع بومی و محلی منطقه در مسیر حفاظت از حیات وحش و شكل گیری قرق اختصاصی شد و از سوی دیگر باعث شد تا تعداد قابل ملاحظه ای از شكارچیان به امر حفاظت از حیات وحش و همكاری در اجرای برنامه های حفاظتی در این محدوه ها روی آورند و بصورت خودجوش و داوطلبانه، تجربیات و دانش بومی و سنتی خود را از شكار بی رویه به سمت حفاظت و حمایت از حیات وحش سوق دهند.
قرق منصورآباد رفسنجان نمونه ای از تلاش شكارچیان برای احیای مجدد جمعیت گونه ها
به گفته مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست، شاخص ترین مصداق این امر را می توان در قرق منصورآباد رفسنجان مشاهده كرد كه بیش از ۱۵۰ شكارچی بومی منطقه با تشكیل گروهی به نامه گروه دوستداران طبیعت رفسنجان و افزایش اعضای این گروه به ۴۰۰ نفر، شكار در محدوده مذكور را كنار گذاشته و با اجرای برنامه های حفاظتی زمینه رشد چشمگیر و احیای مجدد جمعیت قوچ و میش در منطقه منصورآباد را فراهم ساختند.
وی افزود: نیروهای اجرایی یا قرق بان هایی كه در این قرق ها به كار گرفته شدند همگی از جوانان و علاقمندان بومی منطقه هستند كه این امر علاوه بر منافع اقتصادی برای جوامع محروم منطقه، ضمانتی برای موفقیت اجرای برنامه های حفاظتی در محدوده قرق های اختصاصی است.
این مقام مسئول اظهار كرد: سرشماری های صورت گرفته به ویژه سرشماری های رسمی كه با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست در سال گذشته و سالجاری در قرق های اختصاصی انجام شد، حاكی از رشد قابل توجه جمعیت حیات وحش در این مناطق و در واقع موفقیت برنامه های حفاظتی اجرا شده توسط قرق داران است.
رشد ۲۵ درصدی جمعیت كل، بز، قوچ و میش در قرق های اختصاصی مهریز و رفسنجان طی یك سال
تیموری ادامه داد: تحلیل نتایج سرشماری سال ۹۶ در قرق های اختصاصی علی آباد چهل گزی مهریز و منصورآباد رفسنجان كه طی روزهای اخیر و با حضور و نظارت مستقیم نمایندگان اداره كل حفاظت و مدیریت شكار و صید برگزار شد و مقایسه آن با نتایج سرشماری سال ۹۵ بیانگر رشد بیش از ۲۵ درصدی جمعیت گونه های كل، بز، قوچ و میش در این قرق ها در شش ماهه نخست سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ است.
مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری این موضوع كه كاهش بارندگی و خشكسالی مشهود از مهم ترین عوامل اثرگذار بر رشد جمعیت حیات وحش است، خاطرنشان كرد: در چنین شرایطی افزایش جمعیت گونه ها از اهمیتی دو چندان برخوردار است.
وی گفت: در كنار قرق های اختصاصی، یكی دیگر از راهبردها و استراتژی های حمایت از حیات وحش كه در دستور كار اداره كل حفاظت و مدیریت شكار و صید قرار گرفت، بهره برداری پایدار، توسعه مشاغل سبز و كمك به توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع بومی و محلی از طریق طرح های تكثیر و پرورش است.
این مقام مسئول ادامه داد: متقاضیان در قالب این طرح، گونه های قابل شكار و صید را در شرایط محصور و قابل كنترل تكثیركرده تا علاقمندان با پرداخت هزینه، نسبت به شكار آن ها بر اساس میزان ظرفیت گونه و هماهنگی اداره كل محیط زیست استان ها اقدام كنند.
كرمان میزبان نخستین مركز بهره بردار پایدار از مركز تكثیر و پرورش گونه های چهارپا در كشور
تیموری خاطرنشان كرد: نخستین مركز تكثیر و پرورش كه منجر به شكار گونه های چهارپا در كشور می شود و سرمایه آن توسط بخش خصوصی تامین شده است، سال ۱۳۹۵ در منطقه سیرجان استان كرمان با صدور مجوز شكار فعالیت رسمی خود را آغاز كرد.
مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست اشاره ای به نقش این گونه مراكز در زمینه سازی برای اشتغال و توانمندسازی جوامع محروم منطقه در كنار ایجاد فرصت های جدید برای شكار داشت و افزود: به همین دلیل بخشی از فشار شكار از دوش مناطق و زیستگاه های طبیعی برداشته و امكان بیشتری برای حمایت و حفاظت از حیات وحش در این زیستگاه ها فراهم می شود.
وی گفت: با توجه به توضیحات فوق، اداره كل حفاظت و مدیریت شكار و صید راهكار توسعه قرق های اختصاصی و همچنین طرح های تكثیر و پرورش همراه با بهره برداری پایدار از این گونه ها را با قوت پیگیری می كند و از همه علاقمندان به حیات وحش و جاذبه های طبیعی دعوت می نماید تا در این زمینه سرمایه گذاری كنند.
طبیت گردی و گردشگری پایدار از جمله جاذبه های قرق های اختصاصی
این مقام مسئول تاكید كرد: علاوه بر شكار، فعالیت هایی همچون طبیت گردی و گردشگری پایدار از دیگر جاذبه هایی است كه می تواند مورد توجه مدیران قرق های اختصاصی قرار گیرد.
مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست افزود: اگر چه كمتر از یكسال از آغاز فعالیت رسمی قرق های اختصاصی و مراكز تكثیر و پرورش واجد شرایط در كشور می گذرد اما ارزیابی بازخوردهای حاصله نشان می دهد كه برگشت سرمایه در این حوزه بسیار مطلوب بوده و انگیزه اقتصادی لازم برای مشاركت علاقمندان در این عرصه وجود دارد.
وی خاطرنشان كرد: مهم ترین بازخورد و دستاورد حاصل از فعالیت این مراكز، توسعه حفاظت از حیات وحش، افزایش جمعیت گونه های جانوری و احیای جمعیت گونه های جانوری وحشی در زیستگاه های طبیعی بوده است.
به گفته تیموری، در حال حاضر بیش از ۱۰ مجموعه در استان های مختلف آمادگی دارند تا با مشخص شدن محدوده آن ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست، همچنین انجام هماهنگی های لازم با سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری و سپس اخذ مصوبه شورای عالی محیط زیست به عنوان قرق های اختصاصی فعالیت خود را آغاز كنند.