خشكسالی جان جازموریان پرآب را هم گرفت
پرشین رز: كرمان - استمرار خشكسالی، كاهش بارندگی و حق آبه های زیست محیطی، افزایش دمای هوا و برداشت بی رویه منابع آبی در استان كرمان از تالاب جازموریان كه روزگاری یكی از بزرگترین تالاب های كشور بوده اینك برهوتی بی آب و علف ساخته است.
به گزارش پرشین رز به نقل از ایرنا، زخم عمیق خشكسالی های پیاپی و كاهش منابع آبی بر پیكره تالاب جازموریان كرمان، باعث ازبین رفتن زیستگاه ها و بروز ریزگردها شده طوری كه سلامتی مردمان جنوب شرق كشور بخصوص استان كرمان را در معرض تهدید جدی قرار داده است.
نخستین تهدید تالاب ها در استان كرمان شاخص تغییر اقلیم و خشكسالی است و این تهدید خیلی از دستگاه ها همچون محیط زیست و منابع طبیعی را طی سالیان گذشته به صورت متناوب درگیر كرده است.
آب این تالاب جازموریان به وسیله شماری آبراهه و 91 رودخانهٔ كوچك و بزرگ همچون 2 رودخانه دائمی بمپور و هلیل رود تامین می شد كه ساخت سدها بر روی رودخانه های تغذیه كننده جازموریان بخصوص هلیل رود و بمپور و تامین نشدن حق آبه ها، مهمترین دلیل خشك شدن این تالاب بین المللی بوده است.
پوشش گیاهی تالاب جازموریان كه رطوبت تالاب را حفظ می كرد به دلیل چرای بی رویه دام ها به مخاطره افتاده و دیگر آبی در آن باقی نمانده و زیستگاه گونه های متفاوت جانوری كه زمانی در این تالاب زیست می كردند به مخاطره جدی افتاده است.
خشك شدن تالاب جازموریان باعث تولید حدود 25 درصد از كانون های داخلی ریزگرد كشور شده است و اینك این ریزگردها در استان های كرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان جولان می دهند.
**آسیب های وارد شده به جازموریان قابل جبران نیست
مدیركل حفاظت محیط زیست استان كرمان اظهار داشت: حتی با اتمام خشكسالی و افزایش بارندگی، احیای تالاب جازموریان، صدمه های وارد شده به محیط زیست و سفره های زیرزمینی براحتی قابل جبران نیست.
رضا جزینی زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اضافه كرد: آبهای تجدید پذیر استان كرمان بر مبنای آخرین آمار آب منطقه ای 5.5 میلیارد مترمكعب بوده است و از این میزان به صورت زیرزمینی و سطحی 6 میلیارد و 800 میلیون مترمكعب معادل 123 درصد سالانه برداشت می گردد.
وی خاطرنشان كرد: برداشت بی رویه از منابع آبی باعث تولید وضعیت بحرانی آب و خشك شدن تالاب ها شده است و استان كرمان با این میزان برداشت آب، به سمت بحرانی سخت پیش می رود.
مدیركل حفاظت محیط زیست استان كرمان اظهار داشت: آبهای تجدید پذیر كشور در دهه 1340 به میزان 132 میلیارد مترمكعب بوده و میزان برداشت آب حدود 50 میلیارد مترمكعب در سال بوده است.
وی اضافه كرد: امروز در كشور 88 میلیارد متر مكعب تولید آبی و 97 میلیارد مترمكعب برداشت آب در كشور می گردد و حدود 110 درصد از آب های تجدید پذیر كشور سالانه مصرف می گردد و بسیار بیشتر از میانگین مصرف دنیا است.
** جازموریان 25 درصد ریزگردهای كشور را تولید می كند
جزینی زاده عنوان كرد: تالاب جازموریان در استان كرمان حدود 25 درصد از ریزگردهای داخلی كشور را تولید می كند و 8.9 درصد از ریزگردها مربوط به رگه های معدنی متروكه و درحال بهره برداری است.
وی اظهار داشت: اداره كل حفاظت محیط زیست در استان كرمان 29 كانون عمده تولید ریزگرد داخلی را شناسایی كرده است.
مدیركل حفاظت محیط زیست استان كرمان اضافه كرد: اولین صدمه محیط زیست بعد از خشكسالی، خشك شدن تالاب ها بوده و خشك شدن تالاب جازموریان بعنوان بزرگترین تالاب استان كرمان، باعث بروز ریزگردها شده است.
وی بیان كرد: امروز تالاب جازموریان به صورت كامل خشك شده است زیرا حق آبه ها از سدها رها نشده و بارندگی یك سال قبل استان كرمان دربرخی مناطق در حد صفر بوده است.
جزینی زاده اظهار داشت: برای حفاظت از تالاب ها اقداماتی همچون مدیریت منابع آبی، مدیریت كاشت و برداشت محصولات كشاورزی، با عنایت به نیاز كشور و میزان آب مصرفی به صورت علمی در استان كرمان انجام نشده است.
**حفر چاه ها از عوامل خشكی تالاب است
وی اضافه كرد: برداشت بی رویه از منابع آبی، وجود بیش از 10 هزار حلقه چاه غیر مجاز و بیش از 20 هزار چاه مجاز در استان كرمان، باعث نرسیدن آب كافی به تالاب جازموریان شده است.
مدیركل حفاظت محیط زیست استان كرمان ادامه داد: نیازمند توجه جدی و مصرف بهینه منابع آبی به خصوص در بخش كشاورزی با مصرف بیش از 90 درصد آب مصرفی این استان، وجود دارد.
وی اظهار نمود: كشت برخی محصولات كشاورزی در استان كرمان همچون گوجه فرنگی، ذرت و هندوانه با مصرف آب فراوان، منفعت اقتصادی برای كشاورز و كشور ندارد و منابع را هدر می دهد.
جزینی زاده اظهار داشت: تغییر روش های آبیاری، از غرق آبی به سیستم های نوین باید مورد توجه مسئولان استان كرمان قرار گیرد زیرا انتقال آب از كانال های سرشاخه های سد و موتور پمپ ها در استان كرمان بخوبی انجام نشده است و باعث هدر رفت فراوان آب می گردد.
وی اضافه كرد: همینطور باید با تغییر الگوی كشت، گیاهانی با نیاز آبی كمتر و صرفه اقتصادی بیشتر در استان كرمان جایگزین محصولات با نیاز آبی بیشتر و صرفه اقتصادی كمتر شود.
**تاثیر خشكسالی شدید كرمان بر تالاب ها
مدیركل حفاظت محیط زیست استان كرمان افزود: امروز وضعیت آبی استان كرمان از خشكسالی اقتصادی گذشته و وارد خشكسالی شدید و حاد شده كه بر زیستگاه ها و تالاب جازموریان تاثیر گذاشته است.
وی اظهار داشت: مراحل مختلف خشكسالی ازجمله خشكسالی هواشناسی، هیدورلوژی، كشاورزی و منابع طبیعی و خشكسالی اقتصادی امروز به عینه در محیط زیست استان كرمان مشاهده می گردد.
جزینی زاده اضافه كرد: فریادهای طبیعت از كمبود آب، امروز تبدیل به فاجعه شده است بنابراین باید جلوی این معضل حاد از جایی گرفته شود و یا سرعت پیشروی آن را كاهش دهیم.
وی خاطرنشان كرد: با عنایت به رویكرد زیست محیطی استاندار، طی سال قبل كارگروه ریزگردها در استان كرمان مصوبات خوبی داشته است و این مصوبات در كارگروه ملی ریزگرد كشور هم به تصویب رسیده است.
وی اظهار داشت: بارندگی امسال استان كرمان متاسفانه از ابتدای سال زراعی تا به امروز 39 میلیمتر و در سال قبل 168 میلیمتر گزارش شده است و امسال در مقایسه با بلندمدت بیش از 60 درصد كاهش بارندگی را در این استان شاهد بودیم.
**بارندگی كرمان 82 درصد كاهش داشته است
رییس مركز پیش بینی اداره كل هواشناسی استان كرمان اظهار داشت: این استان در سال زراعی جاری 82 درصد كاهش بارندگی را در دوره بلندمدت نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
حمیده حبیبی با اشاره به گرم شدن این استان اضافه كرد: میانگین دمای هوا در فروردین سال قبل 14.6 بود كه این دما امسال 3.5 درجه افزایش داشته و بی سابقه است.
خشكسالی های پیاپی استان كرمان امروز از وضعیت شدید هم فراتر رفته است و زیستگاه ها و تالاب ها را در معرض تخریب جدی قرار داده است بنابراین نیازمند عزم راسخ و همت مضاعف بین تمامی دستگاه های این استان برای رهایی از این بحران وجود دارد.
همچنین مشاركت مردم برای حفاظت از زیستگاه ها و سرزمین اجدادی خود با مصرف بهینه آب امری حیاتی در زندگی مردم این استان به حساب می آید.
با فرهنگسازی و آموزش جوامع محلی برای جلوگیری از برداشت بی رویه آب می توان مشاركت حداكثری مردم این استان را برای حفاظت از محیط زیست جلب كرد.
جازموریان در گذشته ازجمله مناطق بكر طبیعی كشور محسوب می شد و حوضه آبریز جازموریان متشكل از تالاب، باطلاق و مراتع اطراف آن در 2 استان كرمان و سیستان و بلوچستان قرار دارد.
حدود 80 درصد از مساحت این تالاب در جنوب شرقی استان كرمان قرار دارد.
تالاب جازموریان، حوضه ای آبریز و دریاچه ای به همین نام در جنوب شرق ایران است كه دشت های حاصلخیز قلعه گنج و رودبار جنوب در استان كرمان و دشت های ایرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختی و اسپكه در استان سیستان و بلوچستان را شامل می گردد.
پوشش گیاهی این منطقه را در اصطلاح محلی 'جاز' می نامند و كثرت آن را 'موریان' می گویند كه به همین سبب، این ناحیه به جازموریان معروف شده است.
مردم جنوب كرمان، مدت هاست به تدبیر مسئولان كشور و استان برای احیای تالابی چشم دوخته اند كه سال ها زیستگاه پرندگان، منبع تامین علوفه جنوب و شرق كشور و عامل تنظیم اكوسیستم منطقه بود كه به علت كاهش نزولات آسمانی و برداشت بی رویه از منابع آبی خشك شده است.
این تالاب به علت موجودیت ادواری، تابع بارندگی های سالانه بوده و تناوبی بودن بارندگی سالانه و در نتیجه آن تناوبی بودن دوره های ترسالی، جازموریان را به صورت تالابی دوره ای با كاركردهای طبیعی و تغییر پذیر تبدیل نموده است.
7420/ 5054
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب