گزارش پرشین رز؛
روزانه چقدر میكروپلاستیك می خوریم؟
پرشین رز: به اذعان كارشناسان محیط زیست مصرف یك كیلوگرم از نمك دریایی حاوی بیش از 600 قطعه میكروپلاستیك است و یكی از بزرگترین منابع شناخته شده میكروپلاستیك ها، آب های بسته بندی هستند.
به گزارش گروه جامعه خبرگزاری مهر، چالش های حوزه مدیریت پسماند در کشور جدی و گسترده است، در سال های گذشته بطور مستمر به امور در رابطه با مدیریت پسماندها پرداخته نشده است و بنا بر این امروز شاهد چالش هایی در بخش مدیریت پسماندهای عادی به خصوص در استان های ساحلی شمالی به شکل گسترده هستیم و البته انتظار می رود با اجرایی شدن برنامه های تدوین شده حداقل در ظرف مدت ۲ الی ۳ سال آینده چالش های محیط زیستی ناشی از پسماندها بطور چشمگیری رفع گردد. اما مساله پسماندهای دریایی که بعنوان یکی از چالش های جهانی شناخته می شود، کمتر از دیگر چالش ها مورد توجه قرار گرفته است، ضیا الدین الماسی مدیرکل دفتر بررسی و مقابله با آلودگی های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در گزارش پرشین رز به نقل از مهر با اشاره به اینکه پسماندها در خاک، هوا، آب های زیرزمینی و سطحی نتایج ناگواری از خود به جا می گذارند و مواد شیمیایی حاصل استفاده از انواع پسماندها حتی پسماندهای خانگی چرخه حیات را به خطر می اندازد. اظهار داشت: شدت نتایج زیست محیطی پسماندها در حوزه محیط زیست دریایی چند برابر اثراتی است که در خشکی مشاهده می شود، چونکه دریاها پذیرنده نهایی تمامی زباله های صنعتی، بیمارستانی، خانگی و غیره هستند و دریاها به سرعت تمام معضلات را به اکوسیستم و سلامت انسانی منتقل می کنند و لزوم دارد موضوع مدیریت پسماندهای دریایی در کارگروه ملی مدیریت پسماندها بررسی شود تا سیاست ها و برنامه ریزی های لازم انجام گیرد.
شدت نتایج زیست محیطی پسماندها در حوزه محیط زیست دریایی چند برابر اثراتی است که در خشکی مشاهده می شود، چونکه دریاها پذیرنده نهایی تمامی زباله های صنعتی، بیمارستانی، خانگی و غیره هستند و دریاها به سرعت تمام معضلات را به اکوسیستم و سلامت انسانی منتقل می کنند حسن پسندیده مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به اینکه در اجرای قانون مدیریت پسماندها، سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان مسئول نظارت بر حسن اجرای قانون است، اظهار داشت: حداقل برای ۱۰ دستگاه به صورت مستقیم در قانون مدیریت پسماندها و بخشنامه های اجرایی آن در حوزه اجرا، تدوین ضوابط، استانداردها و در بخش های نظارتی وظایفی تعیین شده است و سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه دارد با همکاری و مشارکت سازمان ها و وزارتخانه های ذیربط نسبت به تدوین شیوه نامه ها و ضوابط اجرایی مورد نیاز اقدام نماید.
وی تاکید داشت: لازم است در حوزه محیط زیست دریایی و مناطق ساحلی، سازمان های ذیربط باید نسبت به ارائه گزارشی از وضعیت مدیریت پسماندها اقدام نمایند.
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست نیازسنجی آموزشی و برگزاری ۵ جلسه تخصصی درباب مدیریت پسماندها در دریا و تدوین پیش نویس برنامه های ساماندهی جزایر، پسماندهای گروه POPs، ساماندهی جیوه در سواحل، پایش پسماندهای نوار ساحلی در ماهشهر و عسلویه، توسعه پلاستیک های زیست تأخیر پذیر در استان های ساحلی، بررسی اجمالی مدیریت پسماندها در سکوهای نفتی برای تصویب در کارگروه ملی پسماندها از دیگر اقدام های انجام شده در امتداد برنامه ها و سیاست های سازمان حفاظت محیط زیست عنوان نمود.
وی اضافه کرد: از سال ۱۳۹۲ تا آخر سال ۱۳۹۸ تعداد مراکز دفن زباله های شهری از ۳۲۰۰ مرکز دفن زباله به ۶۶۰ مرکز دفن زباله رسیده است که با کاهش تعداد کانون های انتشار آلودگی که اغلب به صورت مراکز دفن سنتی انجام می شده است بستر مناسبی برای نظارت و پایش زیست محیطی فراهم نموده است.
پسندیده با اشاره به اینکه متأسفانه در اجرای تکالیف قانونی با وجود وجود قوانین مربوطه در سال ۱۳۸۴ با گذشت ۱۵ سال اتفاقی نیفتاده است، اظهار داشت: در سال ۱۳۹۸ در رابطه با مدیریت پسماندهای حوزه نفت با همکاری وزارت نفت ضوابط و روش های مدیریت پسماندهای حوزه نفت، گاز و انرژی نهایی شد و همین طور در حوزه های آب و نیرو در روش های مدیریت پسماندهای صنعتی و معدنی ضوابطی تدوین شد که برای تصویب به شورای عالی حفاظت محیط زیست ارسال شد.
وی با تاکید بر اینکه نقش همکاری و تعامل بین بخشی و فرابخشی در مدیریت بسیار حائز اهمیت می باشد اظهار داشت: این مساله به یک سازمان و یا یک نهاد مربوط نمی گردد، وقتی درباره مدیریت پسماند صنعتی صحبت می نماییم، این مهم فقط بخش صنعت را درگیر نمی کند بلکه وزارت کشور، سازمان های محیط زیست، ملی استاندارد و برنامه و بودجه را هم شامل می شود.
مدیرکل دفترمدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست گفت: به لحاظ اهمیت محیط زیست دریایی، کشور ما در قبال برخی از کنوانسیون های دریایی و مارپل (کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتی ها) تعهداتی در مدیریت پسماندها به سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان نهاد حاکمیتی تعیین شده است که با همکاری کارگروه ملی مدیریت پسماندها، ضوابط و شیوه نامه های مدیریت پسماند دریایی را تهیه نماید به همین دلیل با بهره گیری از ظرفیت پژوهشکده محیط زیست قراردادی در سال قبل منعقد شد که دراین زمینه همکاری کند و از آنجائیکه تدوین ضوابط یک موضوع فرا بخشی است به همکاری سازمان ها و دستگاه های ذینفع نیاز است.
محمد علیزاده کارشناس محیط زیست به توضیح چالش ها، برنامه ها و اقدام ها در حوزه پسماندهای محیط زیست دریایی امسال پرداخت و گفت: موضوع اهمیت نوار ساحلی برای همه کشورها یک موضوع اثبات شده است به خصوص در کشور ما هم که امروز سمت و سوی توسعه کشور به بارگذاری جمعیتی سواحل هدایت می شود و بطور یقین این مساله در کشور ما هم دارای اهمیت است و آمار موجود به خوبی اهمیت بیش از پیش نواحی سواحلی و دریاها را نشان میدهد.
وی با اشاره به فراوانی معضلات و چالش های محیط زیست دریایی کشور که آنرا ناشی از عقب ماندگی برنامه های کشور در این عرصه دانست و اظهار داشت: لازم است برنامه های جدی و اثرگذار تدوین و اجرا شود.
علیزاده با اشاره به اینکه در بحث زباله های دریایی تعاریف مختلفی وجود دارد و سازمان ها و سایر مراکز تعاریف متفاوتی از تعریف زباله ها در دریاها دارند و این تعاریف در کنوانسیون های دریایی، مارپل و یا در مؤسسه NOAA وجود دارد اظهار داشت: این تعارف با تعریفی که در قانون مدیریت پسماندها وجود دارد متفاوت می باشد که تعریف پسماند در قانون مدیریت پسماندها شامل جامد، مایع و گاز است که بطور مستقیم و غیرمستقیم حاصل کارهای انسانی است و از نظر تولید کننده زائد تلقی می شود.
وی اضافه کرد: پسماندها در قانون مدیریت پسماند به ۵ گروه اصلی شامل عادی، پزشکی، ویژه، کشاورزی و صنعتی طبقه بندی می شود و جالب است در بعضی اوقات در استان های ساحلی با این سوال روبرو می شویم که در دریا قانون ملی وجود ندارد و خلائی احساس می شود این در حالیست که قانون ملی وجود دارد و تمامی حوزه های دریایی و خشکی را پوشش می دهد ولی لازم است در ابتدا به قوانین و مقررات ملی استناد کرد که خوشبختانه این قوانین در سال ۱۳۸۳ به تصویب رسیده است.
علیزاده با اعلان اینکه پسماندهای حوزه دریایی به شکل عادی، صنعتی و ویژه است، اظهار داشت: مثلاً در اسکله های نفتی و شناورها برمبنای پروتکل ها و چارچوب هایی تعیین شده زباله ها را طبقه بندی و شناسه گذاری می کنند و پسماندها در گام اول به دو بخش عادی و ویژه تقسیم می شوند و این طبقه بندی باید در همان اسکله ها صورت گیرد، کنوانسیون ها و پروتکل ها تاکید می کند در گام اول پسماندهای صنعتی، عادی و ویژه جداسازی شوند.
۸۰ درصد پسماندهایی که به دریا وارد می شود با منشأ خشکی است و ۲۰ درصد باقی ناشی از کارهای صنایع شیلاتی، آبزی پروری، کشتی ها، اکتشاف و استخراج نفت دردریا و دفن های غیرقانونی است
کارشناس محیط زیست با اعلان اینکه برمبنای ماده ۲۳ قانون مدیریت پسماندها تکالیفی بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته شده است، اظهار داشت: زباله های دریایی بوسیله مصب ها، زهکشی و فاضلاب ها، کارهای کشتیرانی، نظامی، شیلات، تفریحی، شهرهای ساحلی و استخراج نفت به دریا وارد می شود.
وی افزود: در ارتباط با پسماندهای دریایی دستورالعمل ها، کنوانسیون ها و پروتکل های بین المللی مختلفی وجود دارد که مهم ترین آنها شامل دریانوردیIMO، کنوانسیون های بازل، استکهلم، مناطق دریایی مثل راپمی، پروتکل لندن و برنامه اقدام جهانی مقابله با آلودگی های ناشی از فعالیت ها در خشکی است.
علیزاده اظهار داشت: برمبنای آمار موجود بررسی هایی صورت گرفته است که نشان میدهد ۸۰ درصد پسماندهایی که به دریا وارد می شود با منشأ خشکی است و ۲۰ درصد باقی ناشی از کارهای صنایع شیلاتی، آبزی پروری، کشتی ها، اکتشاف و استخراج نفت در دریا و دفن های برخلاف قانون است.
وی با اشاره به اینکه حوضه های آبریز تقریباً ۸۰ درصد کشور را پوشش می دهد، اظهار داشت: هر تلاشی در حوضه آبریزی جنوب، شمال و سایر حوزه های آبریز کشور برای ساماندهی پسماندها اقدام هایی انجام می شود بطور قطع در حوزه محیط زیست دریایی اثرگذار می باشد و آماری که اخیراً انتشار یافته است نشانگر بارگذاری قابل توجه جمعیتی در استان های ساحلی است که نباید نادیده گرفته شود.
شناورهای اسقاطی باید اسکراپ شوند
این کارشناس محیط زیست با اشاره به کیفیت پسماندهای دریایی و با طبقه بندی هایی که انجام شده است، اظهار داشت: از مهمترین کارهایی که منجر به تولید پسماند در دریا است، شناورهای اسقاطی هستند که لازم است اسکراپ شود البته این قبیل فعالیت ها سال ها به صورت غیرمجاز در کشور انجام می شده است.
وی افزود: اسکراپ کشتی ها موجب تولید مقادیر زیادی پسماند در دریا شده است و چون چرخه حیات این پسماندها معین نیست موجب آلودگی سواحل می شود و لازم بود در این خصوص برنامه ریزی هایی صورت بگیرد که خوشبختانه با جانمایی هایی که تعیین شده است، عملاً این مساله شناسنامه دار می شود و هویت مشخصی پیدا می کند و مسئولیت های اجرایی که در قانون مدیریت پسماند به آن اشاره شده است در واقع با کسی است که در این عرصه کار می کند و پاسخگو خواهد بود.
سو ء مدیریت گردشگری سواحل حجم زیادی زباله را راهی دریا می کند
علیزاده سو مدیریت گردشگری را یکی دیگر از کارهایی که منجر به تولید زباله در دریا دانست و اظهار داشت: نوارهای ساحلی به سبب سو مدیریت منجر به تولید پسماند در دریا می شوند و باید برنامه های مدیریتی تدوین کرد که با بخش های خصوصی و عوارضی که گرفته می شود مدیریت کرد، پسماندهایی که در بخش شیلات تولید می شود از نوع پلیمرهای بسیار مقاومی هستند که می تواند منجر به تولید میکرو پلاستیک در دریاها شود و اثرات منفی در آبزیان دارد و همین طور اسکله های نفتی باوجود تمهیداتی که در وزارت نفت پیش بینی شده است در اجرا با پروتکل های تعریف شده خیلی فاصله دارند.
وی به کارهای بنادر و کشتیرانی نیز اشاره نمود و اظهار داشت: اقدام هایی برای تحویل پسماند در بنادر تعبیه شده است که بخش عمده ای از پسماندها را جمع آوری می کنند اما با این وجود نظارت را باید افزایش داد و برنامه های منسجم تری تدوین کرد چونکه بنادر توانایی تولید پسماندهای هم عادی و هم ویژه را دارند.
زباله های پلاستیکی ۶۰ الی ۸۰ درصد از زباله های دریایی را تشکیل می دهند
علیزاده با اشاره به ارائه گزارش UNDP در سال ۲۰۰۹ میلادی که این تناسب در سال ۲۰۱۹ میلادی وجود دارد، اظهار داشت: در بعضی موارد مثلاً فیلتر سیگار از عمده ترین پسماندی است که بوسیله مصب ها و کانال های فاضلاب به دریا وارد می شود و می تواند محیط زیست دریایی را متأثر کند، کیسه های کاغذی، پلاستیکی و طناب هایی که در بخش شیلات مورد استفاده قرار می گیرد یکی دیگر از عمده ترین پسماندهایی است که می تواند محیط زیست دریایی را تهدید کند.
کیسه های پلاستیکی و کاغذی دومین رقم پسماندهای وارد شده به دریا است
وی افزود: آمارهای مزبور به ما این پیام را می دهد که لازم است استان های ساحلی به ترویج استفاده از پلاستیک های زیست تخریب پذیر اقدام نمایند، کیسه های پلاستیکی و کاغذی دومین رقم پسماندهای وارد شده به دریا است که باید در چارچوب برنامه ی زمانبندی شده، استان های ساحلی مکلف شوند از کیسه های زیست تخریب پذیر استفاده کنند و دراین زمینه خوشبختانه زیرساخت های مناسبی در کشور وجود دارد و فرهنگ عامه هم پذیرفته است که در بعضی فروشگاه ها از کیسه های زیست تأخیر پذیر استفاده می نمایند.
این کارشناس محیط زیست اظهار نمود: علاوه بر قوانین ملی در ضمیمه ۵ کنوانسیون مارپل به بحث پسماندهای پلاستیکی اهمیت داده شده است و برنامه ریزی هایی دراین زمینه صورت گرفته است، برمبنای آماری که EPA گزارش کرده است پسماندهای پلاستیکی در بازه زمانی کوتاه مدت قابل تجزیه نمی گردد.
سالانه ۸ میلیون تن پلاستیک وارد دریا می شود، آلودگی پلاستیک موجب مرگ یک میلیون پرنده دریایی و ۱۰۰ هزار پستاندار دریایی می شود
وی با اعلان اینکه کشتی ها روزانه بیش از ۵۰۰ هزار تکه ظرف و کیسه های پلاستیکی در اقیانوس ها می ریزند، اظهار داشت: آمار پلاستیک ها نشان میدهد در سال ۲۰۱۷ میلادی در سطح جهان ۲۷۵ بیلیون کیسه پلاستیکی تولید شده است و در هر ثانیه ۱۶۰۰۰۰ کیسه پلاستیکی تولید و مصرف می شود و سالانه ۸ میلیون تن پلاستیک وارد دریا می شود و آلودگی پلاستیک موجب مرگ یک میلیون پرنده و ۱۰۰ هزار پستاندار دریایی می شود.
علیزاده به نتایج زباله های دریایی اشاره داشت و اظهار داشت: زباله های دریایی سبب گیر افتادن حیات وحش، بلعیدن زباله های دریایی توسط حیوانات، انتقال گونه های مهاجر، تخریب زیستگاه ها، ایجاد مشکلات دریانوردی و انتقال آلاینده ها است.
این کارشناس به مدت زمان تجزیه زباله ها در دریاها اشاره نمود و اظهار داشت: مدت زمان تجزیه تخته های چوبی ۱-۳ سال، کیسه های پلاستیکی ۱۰ الی ۲۰ سال، وسایل ماهیگیری ۳۰-۴۰ سال، قوطی آلومینیومی ۸۰-۲۰۰ سال، بطری های پلاستیکی ۴۵۰ سال و بطری شیشه ای ۱ میلیون سال است و امروز یکی از عوامل اصلی آلودگی دریاها و اقیانوس ها، پلاستیک ها و میکرو پلاستیک ها هستند، میکرو پلاستیک ها در محیط های دریایی منتشر می شود و به صورت شناور در سطح دریاها و اقیانوس ها مشاهده می شود و باتوجه به ترکیب شیمیایی آنها توانای بالایی در جذب آلاینده های آلی نظیرPAHS، PCBS و DDT دارند که این ذرات شباهت زیادی به طعمه دارند و توسط ارگانیسم های آبی مصرف می شود و احتمال ورود ترکیبات سمی به زنجیره غذایی وجود خواهد داشت.
علیزاده اضافه کرد: فراوانی میکرو پلاستیک ها در بخش غربی خلیج فارس نسبت به قسمت شرقی آن بالاتر است و آب هایی که با فاصله از ساحل فراوانی آنها کاهش پیدا می کند و باتوجه به وجود پالایشگاه ها در سواحل عسلویه و به سبب در دسترس بودن محصولات پتروشیمی بعنوان منبع آلودگی میکرو پلاستیک ها شمرده می شود.
مصرف سالانه ده ها هزار ذره پلاستیکی در رژیم غذایی
وی با اشاره به نتایج مطالعات پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی اظهار داشت: میکرو پلاستی که در تمام ایستگاه های نمونه برداری وجود دارد و میانگین فراوانی آنها در سطح آب های خلیج فارس یک هزار و ۸۰۰ ذره بر کیلومتر مربع است.
کارشناس محیط زیست با اعلان اینکه مصرف یک کیلوگرم از نمک دریایی حاوی بیش از ۶۰۰ قطعه میکرو پلاستیک است در صورتیکه فرد روزانه حداکثر ۵ گرم نمک مصرف می کند و حدود ۳ میکرو پلاستیک در روز وارد بدن خود کرده است، اظهار داشت: یکی از بزرگترین منابع شناخته شده میکرو پلاستیک ها، آب های بسته بندی شده است، بطری های آب یکبار مصرف به ازای هر لیتر حاوی ۲ تا ۴۴ قطعه میکرو پلاستیک است و ۴۸ درصد از میکرو پلاستیک های جمع آوری شده از جنس پلی اتیلن و ۲۸ درصد پلی پروپیلین و ۱۷ درصد پلی استایرن است.
محمد علیزاده به توصیف کیفی مدیریت پسماند در جزایر پرداخت و اظهار داشت: وضعیت مدیریت پسماندها در غالب جزایر تحت بررسی بسیار نامطلوب است یکی از متداول ترین روش دفع پسماندها در جزایر، تخلیه در محل های موقت زباله، سوزاندن و حتی رها سازی در محیط دریا است.
وی افزود: درباب مدیریت پسماندهای صنعتی صنایع مستقر در جزایر برنامه عملیاتی مناسبی وجود ندارد و کارهای شیلاتی در جزایر بعنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان پسماندهای پلاستیکی است و این پسماندها به تدریج تبدیل به میکرو پلاستیک ها در محیط های دریایی می شود و قسمتی از پسماندهای دپو شده در سواحل بعنوان منشأ آلودگی دریایی شمرده می شود و قوانین و مقررات حاکم بر گمرکات و یا سایر قوانین محلی از کارهای مدیریت پسماندها حمایت لازم را ندارند.
لازم به یادآوری است، ارتقای مدیریت پسماند در جزایر کشور توسط وزارت کشور، ساماندهی پسماندهای مشمول گروه POPs در استان های ساحلی توسط وزارتخانه های نیرو و وزارت جهاد کشاورزی، ساماندهی منابع جیوه (ناشی از پسماندهای برقی و الکترونیکی) در استان های ساحلی توسط وزارتخانه های وزارت نیرو، کشور و صمت صورت می گیرد. انتقال و رفع آلودگی ناشی از دفن پسماند هم در حاشیه تالاب های کشور توسط وزارت کشور دنبال می شود، مدیریت چرخه حیات پسماند در بخش شیلات توسط وزارت جهاد کشاورزی، ارتقای مدیریت پسماند در بخش بنادر کشتیرانی و گمرکات توسط سازمان بنادر و کشتیرانی، ساماندهی (نظارت) بیشتر وضعیت مدیریت پسماند در منطقه ویژه اقتصادی عسلویه و ارائه گزارش ماهانه توسط وزارت نفت، ساماندهی (نظارت) بیشتر وضعیت مدیریت پسماند در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و ارائه گزارش ماهانه توسط وزارت نفت، ساماندهی وضعیت مدیریت پسماند در مناطق آزاد تجاری (بر اساس تفاهمنامه) توسط سازمان منطقه آزاد، ترویج استفاده از پلاستیک های زیست تخریب پذیر در استان های ساحلی توسط وزارت کشور، مدیریت پسماند در سکوهای نفتی و سایر کارهای مرتبط توسط وزارت نفت دنبال می شود.
منبع: persianrose.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب