مرگ دسته جمعی ماهیان زریوار
فاضلاب بلای جان زیباترین تالاب ایران شد
وعده مقابله با ورود فاضلاب به دریاچه زریوار سال هاست داده می شود ولی همچنان بازار وعده ها داغ است و خبری از عملی كردن این مهم در بین نیست و زیباترین تالاب كشور در معرض نابودی قرار دارد.
خبرگزاری مهر -گروه استان ها: دریاچه «زریوار» مریوان که امروز دیگر آنرا با نام تالاب «زریوار» می شناسیم، یکی از تالاب های کشور است که طی چند سال قبل دستخوش تغییرات زیست محیطی قرارگرفته و اگر به فکر ساماندهی مشکلات و احیای آن نباشیم، شاید تا چند دهه دیگر اثری از این تالاب زیبا نیز در کشور دیده نشود و مانند خیلی از تالاب های مرکزی ایران به یک دشت خشک تبدیل گردد.
تالاب «زریوار» یکی از چشمه های بی همتای آب شیرین جهان با ارتفاع هزار و ۲۸۵ متری از سطح دریا و طول شش کیلومتر و عرض متوسط سه کیلومتر با مساحتی برابر با سه هزار و ۲۹۲ هکتار است که نزدیک به ۷۰۰ هکتار آن به نیزار تبدیل گشته است.
اکوسیستم تالاب «زریوار» مریوان بعنوان یک واحد اکولوژیکی و یک اکوسیستم آبی در کردستان پدیده ای بسیار زیبا و نادر است که در یک دره طولی نسبتاً وسیع از دو طرف غرب و شرق با کوه های پوشیده از جنگل احاطه شده است.
تالاب «زریوار» مریوان بااینکه یکی از منحصربه فردترین تالاب های آب شیرین جهان محسوب می شود، ولی متأسفانه در طول زمان بی مهری های زیادی به خود دیده است و اختصاص نیافتن اعتبارات طرح نجات «زریوار» مریوان حیات آنرا با مشکل جدی روبرو می کند.
متأسفانه در سنوات گذشته با برنامه های غیر کارشناسی راه اندازی سد خاکی در قسمت جنوبی تالاب و با ورود رسوبات و شن های جاری و فضولات حیوانی و انسانی به دریاچه بوسیله بند انحرافی قزلچه سو، ورود فاضلاب های انسانی و مواد زائد جامد ۱۰ روستای حاشیه تالاب مشکلات زیست محیطی را افزایش داده است.
احیا و نجات دریاچه «زریوار» وعده ای به طول یک عمر
سال های بسیاری است که مردم، فعالان زیست محیطی و حتی خود مسئولان محلی، استانی و کشوری از ورود فاضلاب روستاهای اطراف دریاچه و قسمتی از شهر مریوان خبر دارند و دراین باره صحبت کرده اند اما همچنان مشکلات این حوزه به انتها نرسیده است.
سرازیر شدن فاضلاب چند روستای اطراف دریاچه، رشد بی رویه نیزارهای «زریوار» و افزایش حجم رسوبات آن، از حد گذشتن میزان نیترات آب و به خطر افتادن حیات گونه های جانوری و گیاهی دریاچه در کنار خشک سالی، تغییر اقلیم و کاهش آبدهی چشمه های جوشان تامین کننده منابع آبی دریاچه، همه و همه برای از بین بردن این دریاچه دست به دست هم داده اند.
امروز مانند سال های دور، آب دریاچه «زریوار» دیگر زلال نیست و باوجود اینکه سال ها است که برای نجات آن طرح جامع نجات نوشته اند و جلسات و کارگاه های مختلف برگزار می کنند و هرازگاهی نیز مدیران استانی و یا کشوری از آن بازدید می کنند و همه بعد از دیدن زیبایی های آن می گویند افسوس که از آن استفاده درست نمی گردد و باید برایش کاری کرد و در اطرافش هم برای رشد گردشگری آبی سرمایه گذاری شود اما دریغ از اینکه طرحی را برای نجات آن عملیاتی کنند.
مسئولان بجای عمل بیشتر وعده می دهند
از آغاز دهه هفتاد مسئولان به فکر ساماندهی و نجات دادن دریاچه «زریوار» افتادند و در دهه هشتاد نیز هرچند سال یک دفعه استانداری که به این استان آمد و سری به «زریوار» زد از نجات آن سخن گفت، اما در عمل هیچ کدام کاری نکردند و در هر دوره ای نیز که اتفاقی برای این دریاچه افتاد، به قول معروف ککشان هم نگزید.
از اسماعیل نجار که «زریوار» را محور گردشگری کردستان می دانست تا علیرضا شهبازی که با قاطعیت از جلوگیری از ورود فاضلاب به دریاچه خبر می داد و پس ازآنکه دریاچه بازهم به ورطه نابودی نزدیک شد، عبدالحمید زاهدی کارگروه نجات بخشی را با هزار طرح و برنامه تشکیل داد که تنها نتیجه آن برگزاری چندین جلسه بود و امروز نیز سکان هدایت استان به بهمن مرادنیا سپرده شده که همه خوشحال بودند که از فرزندان این خطه است و شاید در آخر او بتواند دراین زمینه و هزاران زمینه مشکل دار کردستان کاری را پیش ببرد، اما افسوس و صد افسوس که وی نیز تا امروز موفق نبوده است.
به نظر می رسد اگر راه های نجاتی که همیشه در جلسه های نجات بخشی دریاچه از آن یاد می شود همچون راه اندازی آزمایشگاهی برای پایش مستمر تالاب، رفع تصرف حریم تالاب، انسداد چاه های فاقد مجوز و نصب کنتور بر چاه های واجد مجوز، بررسی پروژه های گردشگری حریم تالاب و بررسی شیوه های کنترل یا برداشت گیاهان مهاجم دریاچه، جلوگیری از موازی کاری، تکمیل پروژه دفع بهداشتی فاضلاب شهری و روستایی اطراف دریاچه، مدیریت کارآمد پسماند، استفاده از توان گردشگری دریاچه با تاکید بر حفظ شرایط بهداشتی آب دریاچه و اکوسیستم طبیعی آن، ممنوع کردن ویلاسازی و راه اندازی خانه باغ در حاشیه و حوزه آبریز دریاچه اجرا شود، شاید بتوان تا دیر نشده کاری کرد.
اما مسئولان ما همیشه نشان داده اند تا اتفاقی مانند خشک شدن بخش عمده ای از دریاچه ارومیه رخ ندهد هیچ کاری نمی کنند و وقتی که همه چیز به نابودی کشیده شد تازه به دست وپا زدن می افتند و آن وقت است که باید گفت فردا نیز برای این کار دیر است.
احیای «زریوار» در دستورالعمل و بخشنامه
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست کشور ۱۰ مهرماه سال ۹۷ سفری یک روزه به استان کردستان داشت که از تالاب «زریوار» بازدید کرد و در جریان این بازدید در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: باتوجه به اقداماتی که طی چند سال قبل درباره احیای تالاب «زریوار» انجام گرفته مشکلی برای ادامه این روند وجود ندارد.
احیای تالاب ها یکی از سخت ترین وظایف سازمان محیط زیست است، چونکه انجام این کار نیاز به آب دارد که خوشبختانه وضعیت آب تالاب «زریوار» مناسب می باشد و احیای این تالاب امکان پذیر است عیسی کلانتری اظهار نمود: احیای تالاب ها یکی از سخت ترین وظایف سازمان محیط زیست است، چونکه انجام این کار نیاز به آب دارد که خوشبختانه وضعیت آب تالاب «زریوار» مناسب می باشد و احیای این تالاب امکان پذیر است و برای نجات «زریوار» هنوز دیر نشده است.
وی با اعلان اینکه انجام مطالعات ناقص و کارهای کارشناسی نشده مشکلات تالاب «زریوار» را ایجاد کرده است، اضافه کرد: خسارت های این کار جبران ناپذیر است ولی باتوجه به وضعیت کنونی تالاب «زریوار» نجات این تالاب هنوز دیر نشده است.
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست کشور ادامه دارد: مهم ترین بخش کار عملیات بیرونی نظیر جلوگیری از ورود پسماند به تالاب است و عوامل درونی برای نجات تالاب «زریوار» نیز با بهره مندی از فناوری جدید قابل اجرا می باشد.
کلانتری با اعلان اینکه الان تالاب «زریوار» از مواد آلی انباشته شده است، تصریح کرد: پر شدن تالاب «زریوار» به سبب ورود مواد آلی بوده و این مواد شرایط بی هوازی در پایین آب را ایجاد کرده است و درنتیجه عمق آب کم و نیزارها آغاز به رشد و تکثیر کرده است.
نجات و احیای تالاب «زریوار» نیازمند اعتبارات خاص است
همچنین استاندار کردستان در جریان این بازدید درباب آخرین وضعیت تالاب «زریوار» مریوان، بیان کرد: اعتبارات موجود حال وروز تالاب «زریوار» را تغییر نمی دهد و احیا و نجات این تالاب نیازمند ایده و اعتبارات خاص است.
بهمن مرادنیا اعتبارات و امکانات موجود در استان را برای نجات تالاب «زریوار» غیر کافی ارزیابی کرد و اظهار داشت: «زریوار» برای مردم استان کردستان از حیث زیست محیطی و گردشگری دارای اهمیت فراوان است.
وی وضعیت حال حاضر تالاب «زریوار» را ناخوشایند توصیف کرد و افزود: با اقدامات و اعتبارات استانی برای نجات و احیای تالاب «زریوار» مریوان کاری نمی توان انجام داد و انتظار داریم رئیس سازمان محیط زیست به طرح نجات تالاب «زریوار» کمک های اعتباری و فنی لازم را داشته باشد.
وی اظهار داشت: با توجه به این که تالاب «زریوار» برای مردم استان کردستان از چند بعد مناظر طبیعی، زیست محیطی و گردشگری بسیار مهم می باشد، انتظار داریم با تخصیص اعتبارات خاص از محل اعتبارات ملی وضعیت این تالاب را بهبود بخشید.
وعده های عملی نشده درباب نجات «زریوار» ادامه داد
فریبا رضایی در ۲۵ بهمن سال ۹۶ در پنجمین جلسه ستاد نجات بخشی «زریوار» از تدوین کتابچه مدیریت جامع تالاب «زریوار» آگاهی داده و گفته بود طی تفاهم نامه ای بین استانداری و سازمان حفاظت از محیط زیست کل کشور بر طبق این کتابچه کارهای نجات و احیای این دریاچه انجام می شود.
وی دستاوردهای ستاد نجات بخشی را در سالیان گذشته مؤثر ارزیابی کرده و اعتقاد داشت از سال ۹۱ تا سال ۹۶ بیش از ۶۰ درصد فاضلاب های حاشیه «زریوار» ساماندهی شده است و فقط ۴۰ درصد باقی مانده که دلیل آن هم کمبود اعتبارات بوده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان با گذشت حدود ۳۰ ماه از گفتن این سخنان بار دیگر در روز ۲۱ خردادماه امسال در نشست خبری که با خبرنگاران به مناسبت روز جهانی محیط زیست برگزارشده بود، در پاسخ به خبرنگار مهر، گفته بود الان تنها فاضلاب سه روستا و همین طور محلات اطراف و منطقه استادیوم شهر مریوان وارد دریاچه «زریوار» می شود.
رضایی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از نابودی دریاچه «زریوار» و ساماندهی فاضلاب های روستاهای اطراف که به این دریاچه سرازیر می شود، اقدامات خوبی طی چند سال قبل انجام شده است، اظهار نمود: با توجه به این که فاضلاب ۱۰ روستا، محلات اطراف و استادیوم به داخل «زریوار» سرازیر می شد، از مصوبات ستاد ساماندهی تالاب «زریوار» اعتباری برای مدیریت، جمع آوری و هدایت فاضلاب این روستاها به تصفیه خانه، در نظر گرفته شد اما به سبب ناکافی بودن بودجه، فقط از ورود فاضلاب هفت روستا جلوگیری و فاضلاب آنها از سال ۹۶ مسدود شده است.
وی با اعلان اینکه دریاچه «زریوار» مهم ترین منبع آب شیرین استان کردستان است، اظهار داشت: برمبنای وعده های داده شده تا آخر سال شاهد انسداد ورود فاضلاب های روستایی به دریاچه هستیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کردستان افزود: فاضلاب انسانی از پر چالش ترین و مهم ترین مباحث زیست محیطی است که فاضلاب روستاها به رودخانه و چشمه ها وارد می شود و بی گمان ورود فاضلاب انسانی به منابع آبی سبب آلودگی و در نتیجه به خطر افتادن سلامت مردم می شود و باید برای تصفیه آن اقدامات اساسی صورت گیرد.
مرگ دسته جمعی ماهیان «زریوار» به سبب ورود فاضلاب به دریاچه
باوجود این همه وعده ووعید از طرف مسئولان استانی و کشوری برای نجات، احیا، ساماندهی و هر نامی که برای آن در نظر گرفته بودند اما چند روز پیش بود که خبری ناراحت کننده و صدالبته نگران کننده برای آینده شنیده شد و آن تلف شدن دسته جمعی ماهی در دریاچه «زریوار» مریوان بود.
متأسفانه در چند سال قبل هم در این موقع از سال شاهد مرگ ومیر ماهیان دریاچه «زریوار» مریوان هستیم و بار دیگر این وضعیت در امسال تکرار شده است رئیس اداره محیط زیست شهرستان مریوان در این رابطه در گفت و گو با خبرنگار مهر، دلیل اصلی مرگ ماهیان دریاچه «زریوار» را کاهش اکسیژن محلول در آب و افزایش میزان جلبک های این دریاچه عنوان نمود و اظهار نمود: تغذیه گرایی تالاب علت اصلی مرگ ماهیان و این تلفات بشمار می رود.
ابراهیم همت بلند اظهار داشت: متأسفانه در چند سال قبل هم در این موقع از سال شاهد مرگ ومیر ماهیان دریاچه «زریوار» مریوان هستیم و بار دیگر این وضعیت در امسال تکرار شده است.
وی اضافه کرد: در تحقیقات و بررسی های به عمل آمده مشخص شد که افزایش کارهای پلانکتون ها، فیتوپلانگتون ها، زئوپلانکتون ها و جلبک های موجود در تالاب «زریوار» و افزایش دما موجب کاهش اکسیژن محلول در آب شده و سبب خفگی ماهیان تالاب می شود.
رئیس اداره محیط زیست شهرستان مریوان افزود: تغذیه گرایی آب «زریوار» از تهدیدهای این تالاب و احتمالاً علت مرگ ماهیان باشد که این مورد هم به سبب ورود فاضلاب انسانی ناشی از عدم ایفای وظایف توسط سازمان های مسئول و کود حیوانی مورداستفاده کشاورزان به تالاب بشمار می رود.
داستان وعده ها درباب «زریوار» تمامی ندارد و مهم ترین ظرفیت زیست محیطی و گردشگری کردستان در بین بی تدبیری ها در دولت های مختلف ازجمله دولت روحانی دست وپنجه نرم می کند و بنظر می رسد که با ادامه این وضعیت باید شاهد خشک شدن و از دست رفتن این ظرفیت مهم در استان باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب