گزارش پرشین رز؛
غوغای ریزگردها در آسمان اصفهان
پرشین رز: هجوم ریزگردها از شعاع 10 کیلومتر شهر اصفهان تا فعال شدن یک کانون فوق بحرانی گردوغبار بین سجزی- نائین، هوای نصف جهان را در شروع تابستان تیره وتار کرد و در وضعیت خطرناک قرارداد.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها- ندا سپاهی: هوای شهر اصفهان چهارم تیرماه در وضعیت خطرناک با شاخص آلایندگی ۵۰۰ قرار گرفت. وضعیتی که البته اداره کل هواشناسی از یک هفته پیش از وقوع پدیده درباره ی آن دو هشدار صادر کرد اما از طرف مسؤولان استانی چندان جدی گرفته نشد و این در حالیست که طی سالهای اخیر، تابستان نصف جهان با آلودگی هوا عجین شده و هجوم ریزگردها از داخل و خارج این دیار، نفس شهر را به شماره می اندازد.
استان اصفهان در احاطه بیش از سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار منطقه بیابانی است که ۱.۵ میلیون هکتار آن به کانون های بحرانی تا فوق بحرانی گردوغبار تبدیل گشته است. بااینکه تا حالا گفته می شد که استان اصفهان ۱۴ کانون بحرانی گردوغبار دارد اما هجوم ریزگردها طی روزهای اخیر از مناطقی بوده که به اذعان کارشناسان تا قبل از این به عنوان نواحی مستعد خیزش گردوغبار شناخته نمی شد.
طغیان ریزگردها در شعاع ۱۰ کیلومتری شهر اصفهان
در همین ارتباط لیلا امینی رییس مرکز پیش بینی و مخاطرات جوی اداره کل هواشناسی استان اصفهان به خبرنگار مهر می گوید: بررسی ها حاکی از فعالیت کانون های گردوخاک در شعاع ۱۰ کیلومتری مرکز شهر اصفهان طی روز دوشنبه چهارم تیرماه بود.
وی خاطرنشان می کند: باید توجه داشت که طی روزهای اخیر غلظت ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون (pm10 - ذرات گردوغبار) نسبت به ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بالاتر بوده و این درحالی است که فاصله منشأ این ذرات به مرکز شهر اصفهان نسبت به ذرات معلق pm2.5 کمتر است.
رئیس مرکز پیش بینی و مخاطرات جوی اداره کل هواشناسی استان با تأکید بر این که بررسی ها از ایجاد کانون های جدید گردوغبار در شعاع ۱۰ کیلومتر شهر اصفهان حکایت دارد، می افزاید: خشکسالی های مکرر و برداشت های نامناسب از مخازن آبی عاملی برای به وجود آمدن این کانون ها شده که کلان شهر اصفهان و حواشی آنرا در بر گرفته است.
امینی تصریح می کند: احتمال می دهیم این کانون ها بیشتر، شعاع ۱۰ کیلومتر شرق و شمال کلانشهر را در برگرفته است؛ کانون های جدیدی که حتی قبل از این شناسایی نشدند.
وی با اعلان اینکه خشکی رودخانه زاینده رود در مناطق شرقی استان می تواند یکی از عوامل خیزش گردوخاک باشد، می گوید: غیر از آن نیز در شرق اصفهان مناطق داخلی تر هم کانون گردوغبار شده است.
رئیس مرکز پیش بینی و مخاطرات جوی اداره کل هواشناسی استان اصفهان با اعلان اینکه منشأ گردوغبار روزهای اخیر مناطق کویر استانهای سمنان و قم نبوده است، خاطرنشان می کند: منشأ گردوغبار روز گذشته در اصفهان فرا استانی نبوده است و از سمت دشت سجزی و درون شعاع اصفهان بوده است.
بحرانی ترین کانون گردوغبار بیخ گوش اصفهان
بیابان سجزی با ۴۳ هزار هکتار وسعت بیخ گوش شهر اصفهان یکی از بحرانی ترین کانون های گردوغبار است که بر اثر فعالیت غیراصولی معادن و کوره های آجرپزی به مرکز اصلی تولید ریزگرد تبدیل گشته است.
بر اساس مطالعات دانشگاهی میزان فرسایش بادی سالیانه در سجزی ۷۰ تُن در هکتار است در صورتیکه مقدار مجاز برای این پدیده یک تُن است، از طرفی اکوسیستم شکننده این منطقه حرکت گرد و غبار به سمت اصفهان را شدت بخشیده است.
وزش بادهای شرقی غربی در سجزی به ویژه در تابستان گرد و غبار این منطقه بیابانی را به سمت شهر اصفهان می آورد که بعد از ترکیب با ریزگردهای ناشی از ترافیک، صنعت و سوخت های فسیلی سلامت مردم را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
سجزی در گذشته نه چندان دور دارای مرغزار و چمن زارهای طبیعی بود اما خشکسالی، برداشت بی رویه از سفره های آب های زیرزمینی، شور شدن آب های سطحی و زیرزمینی، بهره برداری غیر اصولی از اراضی گچی و رهاسازی باطله های معدنی و از میان رفتن سنگفرش حفاظتی سطح خاک، این دشت را در مدت زمان کوتاهی به یکی از کانون های اصلی تولید ریزگردها تبدیل نموده است.
به طوری که علی محمد طهماسبی بیرگانی دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار در بازدید تیرماه سال قبل از دشت سجزی و فعالیت کوره های بدون مجوز گچ و آجر، این منطقه را یکی از بحرانی ترین کانون های گردوغبار کشور عنوان نمود.
وجود ۲ میلیون و ۷۴۰ هزار هکتار مناطق غبارخیز در اصفهان
بنا بگفته دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار، استان اصفهان حدود ۲ میلیون و ۷۴۰ هزار و ۱۶۶ هکتار مناطق غبار خیز دارد که میزان گردوغبار تولیدی این مناطق ۳۶۸ هزار و ۲۸۱ تُن در سال برآورد می شود که دشت سجزی یکی از آنهاست.
پیش تر، ابوطالب امینی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در کارگروه مقابله با گردوغبار که تیرماه سال قبل انجام شد از وجود ۲۵ هزار هکتار کانون بحرانی در شرق اصفهان در منطقه سجزی خبرداده و گفته بود منابع طبیعی استان طی سالیان گذشته توانسته در سطح ۱۲ هزار هکتار عملیات بیولوژیک انجام دهد اما همچنان ۱۰ هزار هکتار دیگر کانون فوق بحرانی در این منطقه وجود دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با اشاره به این که اعتبارات بیابان زدایی در شرق اصفهان در سال ۱۳۸۸ حدود ۲۰ میلیارد تومان بود، اضافه کرد: در صورتیکه اعتبارات مصوب ما در سال ۱۴۰۰ حدود ۷.۵ میلیارد تومان بوده که فقط سه میلیارد آنرا دریافت کردیم و این در حالیست که کانون های بحرانی گردوغبار اصفهان سالانه ۵۰ هزار هکتار بیشتر می شود.
بودجه ای که کفاف مقابله با ریزگردها را نمی دهد
در همین ارتباط، مهدی سلطانی رییس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با اعلان اینکه سال ۱۴۰۲ حدود ۱۶ میلیارد تومان اعتبار برای مقابله با گردوغبار دریافت کردیم، به خبرنگار مهر می گوید: استان اصفهان ۱.۵ میلیون هکتار کانون گردوغبار بحرانی دارد و این در حالیست که اگر بخواهیم در یکهزار هکتار نهال کاری انجام دهیم ۲۸ میلیارد تومان پول نیاز دارد.
وی با اشاره به این که طی سالیان گذشته تا حالا حدود ۳۰۰ هزار هکتار جنگل دست کاشت در کانون های بحرانی استان به وجود آمده است، خاطرنشان می کند: هم اینک یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار دیگر کانون بحرانی گردوغبار وجود دارد که لازم است انواع عملیات مقابله با بیابان زایی شامل نهال کاری و … در آنها صورت گیرد.
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان خاطرنشان می کند: با وجود یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار کانون بحرانی گردوغبار در اصفهان، کُل اعتباری که سال قبل به ما داده شد به اندازه اجرای ۵۰۰ هکتار پروژه نهال کاری بود.
سلطانی با اعلان اینکه ۱۶ میلیارد تومان اعتبار کفاف هزینه های مقابله با کانون های گردوغبار استان را نمی دهد، می افزاید: سال قبل ۹۱ درصد از اعتباراتی که برای مقابله با بیابان زایی پیش بینی شده بود اختصاص داده شد در صورتیکه مبلغ کل اعتبار ۱۸ میلیارد تومان بود و این میزان اعتبارات برای مقابله با ریزگرد کفایت نمی نماید.
سجزی- نائین یکی از ۱۴ کانون بحرانی گردوغبار اصفهان
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان با اعلان اینکه منشأ ریزگردهای چهارم تیرماه و روزهای گذشته، مربوط به خود استان است، خاطرنشان می کند: تا حالا در سطح استان اصفهان ۱۴ کانون بحرانی گردوغبار شناسایی شده است اما علت آلودگی هوای روز گذشته که شاخص آلایندگی در شهر اصفهان بالا رفت مربوط به مسیر سجزی- نائین است که در آن محدوده کانونی شکل گرفته و وزش باد موجب خیزش و انتشار ریزگردها تا مناطق مرکزی اصفهان شده است.
سلطانی با اعلان اینکه ریزگردهای اخیر منشأ خارج از استان ندارد، می افزاید: قبل تر درباب کانون سجزی- نائین مطالعه داشتیم و جزو کانون های بحرانی اصفهان محسوب می شود؛ این کانون ریزگرد بتازگی تشکیل نشده است اما شدت ریزگردی را که طی روزهای اخیر شاهد می باشیم تا حالا از این منطقه ندیده بودیم.
وی با اعلان اینکه باید شرایط فعلی این کانون بطور خاص بررسی و اطراف آن کنترل شود، اضافه می کند: بطور معمول، عمده عوامل بیابان زایی ادامه خشکی، کاهش بارش، از میان رفتن پوشش گیاهی، اختصاص ندادن پساب ها و حقابه تالاب ها همه دخیل است.
کنترل ریزگردها مستلزم اختصاص اعتبار کافی در زمان مناسب
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی استان با اشاره به این که طی سالیان گذشته در دشت سجزی حدود ۱۲ هزار هکتار نهال کاری انجام شده، تصریح می کند: برای کنترل کانون ها و جلوگیری از بروز اتفاقاتی که روزهای اخیر شاهد می باشیم، باید اعتبار کافی باشد و در فصل مناسب داده شود؛ فصل مناسب یعنی از مهر ماه به بعد این مناطق را نهال کاری، بذرپاشی و آبیاری نماییم، راه اندازی گورآب ها را داشته باشیم و اجرای سایر اموری که می تواند از حرکت گردوخاک ها پیشگیری کند.
سلطانی خاطرنشان می کند: شاید توان استان برای مقابله با ریزگرد به اندازه حجم این کانون ها نباشد اما می توان در مقابل کانون هایی که بتازگی تشکیل می شود، اقداماتی کرد؛ برای مثال تا امروز فعالیت کانون سجزی- نائین به این شکل نبود که چنین فاجعه ای به بار بیاورد اما می شود در همین مناطق متمرکز شد و عملیات اصلاحی انجام داد ولی باید اعتبار در زمان مناسب اختصاص یابد نه در زمانی که فصل کار نیست و نمی شود برنامه ریزی مناسب داشت.
وی با اعلان اینکه شروع این اقدامات در گرو اعتبارات است، می گوید: هم اکنون اعتبارات ۱۴۰۳ به دستگاهها ابلاغ نشده است و از رقم بودجه مقابله با بیان زایی و گردوغبار استان امسال اطلاعی نداریم.
به گزارش پرشین رز به نقل از مهر، بنابر مطالعات انجام شده، وسعت کانون های گردوغبار استان در دهه ۸۰ خورشیدی، ۷۰۰ هزار هکتار بود اما حالا بیش از ۲ برابر شده و کنترل شیب تند بیابان زایی مستلزم تامین اعتبارات مناسب می باشد.
منبع: پرشین رز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب