در گفت وگو با پرشین رز مطرح شد؛
طرح انتقال چهارپایان تپال به توران جواب داد
به گزارش پرشین رز، چندی پیش بیش ۴۶ رای میش و قوچ از تپال شاهرود به توران، زیستگاه یوزپلنگ های آسیایی منتقل شد این طرح باوجود اعتراضات در آن زمان گویا نتایجی را هم در برداشته است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - محمد حسین عابدی: توران در جنوب شاهرود تنها زیستگاه زاد آور و متأسفانه الان تنها زیستگاه یوز آسیایی در دنیا است. گونه ای نادر که به قول کارشناسان خطر انقراض از اخطار هم رد شده و حالا نفس این گونه جانوری به شماره افتاده است.
طی سالهای اخیر بسیار سعی شده تا شرایط برای زیست این گونه مهیا تر از سابق شود اما نه تلاش ها آنقدر کافی است و نه توان سازمان محیط زیست اجازه می دهد که ما بتوانیم کارهای مفیدتری در این حوزه را شاهد باشیم در نتیجه سازمان از بخش خصوصی خواسته تا وارد گود شود و کمک نماید.
اجرای یک طرح با وجود مخالفت های مردمی
سال قبل یک تصمیم عجیب توسط اکبری معاون سازمان محیط زیست و تأیید سلاجقه صورت گرفت و آن هم این که دسته ای بزرگ از قوچ و میش از تپال شاهرود که خود یک ناحیه حساس زیست محیطی است زنده گیری و به توران انتقال یابد این طرح با مخالفت شدید محیط زیستی ها و کارشناسان روبرو شد چونکه آنرا دخالت در طبیعت می دانستند.
کنشگران مشخصاً به دو مبحث تاکید داشتند نخست این که زمان اجرای طرح بدترین مبحث ممکن بود چونکه اغلب میش ها آبستن بودند و انتقال آنها عجیب و غریب بود و دوم در رابطه با خود طرح اعتراضاتی داشتند و عقیده داشتند که حضور یکباره این حجم از چارپایان یوزها را دور هم جمع نمی کند بلکه شکارچیان را گردهم می آورد!
موضوع دیگر این بود که یک فرد سرمایه گذار بخش خصوصی این کار را صورت داده و این قدری ماجرا را با دیده شک و تردید دنبال می کرد که وی چه نفعی در این ماجرا خواهد داشت و به همین دلیل نگرانی های بزرگی در این حوزه باقی بود حالا بهمن نجفی حامی محیط زیست که کاروان یوز ایران را راه اندازی کرده و تمام زندگی خودش را وقف این جانور زیبا کرده است می گوید این طرح جواب داده و در همان منطقه کرباسی که این قوچ و میش ها رها شده اند یوز دیده و حتی یک قوچ را شکار هم کرده است! گفتگوی ما با او را که حالا بخشی از این پروژه است، به شکل مشروح می خوانید:
شما قدری در رابطه با خودتان بگویید این کاروان یوز و این که شما شهر به شهر با این کاروان حضور می یابید.
از کودکی عاشق محیط بانی بودم از زمانیکه دست چپ و راست خودم را می شناختم در زیستگاه های ناحیه طبس بودم و پس از سربازی هم به استخدام سازمان محیط زیست در آمدم تا امروز که ۷۰ ساله ام در این راه کار کرده ام. من ۳۲ کار خدمت کردم و پس از بازنشستگی هم فورا عضو پروژه محافظت از یوز شدم و بعد کاروان بهمن و یوزپلنگ ا را راه اندازی کردم تا برای مردم داوطلبانه کارهای ترویج و آگاهی رسانی در مورد یوز صورت دهم که بخشی از آن آموزش، اطلاع رسانی و … در جوامع مجاور یوزها است.
شما مشخصاً دنبال چه چیزی هستید؟
کارهایی که باید سازمان محیط زیست مثلا از بابت راه اندازی زیرگذر برای یوزها در مکان هایی که تردد دارند، صورت دهد و صورت نمی گیرد، ۳۰ سال هر قدر مسیرهای تردد یوزها را گزارش کردیم چه در مسیرهای طبس به یزد، طبس به کرمان، کریدور بی ارجمند و شهرستان شاهرود و میاندشت و … اثرگذار نبود و این امر بیشتر انگیزه ای شد که شخصاً به این شکل وارد شده و کاروان یوز را راه اندازی نماییم.
در تمام ایران پس از دو دهه که سعی شده فقط در بخشی از میاندشت استان سمنان فنس کشی صورت گرفته است در حالیکه محیط بانان زمانی در تمام ایران بخصوص زیستگاه هایی که در شمال دشت کویر و امتداد کویر لوت قرار داشت، مسیرهای تردد یوزها را اعلام نموده بودند.
درخواست شما چه بود؟
ایده آل و درخواست ما این بود که در مکانهای تردد یوزها زیرگذر راه اندازی شود چونکه یوزپلنگ ایرانی از مسیرهایی مشخص عبور می کند که اسلاف و اخلاف او هم از همین مسیرها عبور کرده و می کردند یوز هم در کنار غریزه یک حافظه ژنتیکی دارد و مشخصاً در یک پهنه مشخص پخش شده بود اما متأسفانه این زیرگذرها هم عملی نشدند تا تصادفات بیشترین تلفات را از این گونه نادر جانوری بگیرد.
برای بهبود وضعیت یوزها در توران شاهرود سازمان محیط زیست طرح انتقال ۴۶ رأس قوچ و میش را از تپال شاهرود در دستور کار قرار داد ۱۰ الی ۱۵ رأس از این میش ها آبستن بودند اما با مراقبتی که صورت گرفته امروز تعداد این چهارپایان در منطقه به ۷۰ رأس رسیده است همه مستندات این امر بخصوص تصاویر دوربین های چشمه های منطقه کرباسی موجود بوده و میتوان آنها را بررسی کرد.
از طرف دیگر بالاخره پس از یکسال از آغاز طرح در منطقه کرباسی که جایی در جنوب شرقی توران می شود دو قلاده یوز حضور پیدا که تمام شواهد آن هم مشخص است این دو یوز در منطقه کرباسی حوالی اسب کشان قوچی را شکار و دو بازو و ران وی در کنار بخشی از لاشه را خورده و مابقی را رها کرده بودند که خبر بسیار خوبی است و نشان داده است که بالاخره این یوزها در منطقه حضور یافته و احتمالا هم ماندگار می شوند و این را تجربه بیشتر از چهار دهه کار ما با یوزها می گوید.
این منطقه مشخصاً کجا است؟
منطقه کرباسی در جنوب شرق توران شاهرود در حوالی اسب کشان منطقه ای دره ای مانند است که از بالا اشراف کامل دارد و هر روز پنج محیط بان کاملا در منطقه نظارت دارند و سه چشمه موجود در منطقه هم آب بسیار خوبی را برای این اکوسیستم فراهم نموده است. اما مشکل محیط زیست در کل کمبود نیرو و تجهیزات است که بتواند از زیستگاه یوز مواظبت و پایش صورت دهد بر مبنای استانداردها هر هزار هکتار نیازمند یک محیط بان است اما در کشور ما هر ۳۰۰ هزار هکتار یک محیط بان دارد و این کار را دشوار کرده است.
روزگاری در همان دهه ۸۰ در طبس ۱۲ قلاده یوز داشتیم ولی هم اکنون حتی یک قلاده هم دیده نمی شود در نتیجه نیازمند ورود بخش خصوصی هستیم و طرحی که امروز در توران اجرا شده و مشخصاً نشان داده است که بخش خصوصی می تواند اقدامات خوبی را هم صورت دهد. شهرستان شاهرود منطقه ای است که بیشترین خانواده این گونه نادر جانوری در دنیا را دارد و در نتیجه کرباسی امیدها را برای تداوم نسل یوزپلنگ ها بیشتر می کند.
درباره این طرح بیشتر بگویید احتیاج به چه امکانات دیگری دارید؟
چند بار درخواست دوربین تله ای کرده ایم تا سازمان اقدامی کند و حالا با اتفاقی که در ایام اخیر رخ داده و شکاری که یوزها کرده اند دیگر واجب شده که در منطقه بخصوص پای سه چشمه موجود دوربین تله ای قرار گیرد که امیدواریم این امر را صورت دهند.
شواهد محکمی داریم که در منطقه یوزها حضور دارند و این میش و بزها را شکار می کنند و همین مساله می تواند یوزها را ماندگار کند از سوی دیگر با سرمایه گذاری انتقال چهارپایان از تپال به توران همکاریهای خوبی صورت گرفته تا بتوانیم شاهد کاهش تهدیدات یوزها باشیم برای مثال امروز تعداد سگ های گله در منطقه یک سوم شده است.
سرمایه گذار همینطور با هزینه ای که کرده توانسته چهار الی پنج محیط بان را حقوق بدهد، یک خودروی آفرود و یک موتور سیکلت خریداری نموده و در منطقه وجود دارد و این نشان داده است که اقدامات خوبی درحال رخ دادن است.
آیا معتقد هستید که این طرح جواب داده است؟
انتقال چهارپایان به توران از تپال مشخصاً سه نتیجه داشت اولاً در یکسال اخیر که این موجودات در توران حضور دارند از ۴۶ رأس به ۷۰ رأس اضافه شده اند یعنی زاد و ولد کرده اند دوم این که یوزها دست کم شواهدی داریم که یکی از آنها شکار کرده اند و خورده اند و سوم چهارپایان دیگر بومی منطقه مانند جبیر که تعداد بسیار محدودی در حد پنج شش رأس به شکل پراکنده در منطقه دیده می شدند حالا گرد هم آمده و یا گاهی می آیند از آب و علوفه منطقه کرباسی تغذیه می کنند! این یعنی یک اکوسیستم در آنجا بوجود آمده است این اساسا در حضور یوزها تاثیر بسزایی می گذارد.
در ابتدا این طرح مخالفت های شدیدی را به دنبال داشت سازمان های مردم نهاد و رسانه های شاهرودی هم پیشگام آن بودند که البته درست هم بود اساساً سازمان های مردم نهاد و رسانه باید در همه جای کشور همچنین باشند و واکنش نشان دهند اما برخی مسائلی که عنوان شد پس از توضیح افراد قانع شدند و برخی موضوعات هم از اساس درست نبود مثلا گفته می شد که این میش و قوچ ها برای شکار اعراب حاشیه خلیج فارس برده شده است در صورتیکه شاهد می باشیم جمعیت شأن بیشتر هم شد.
برخی گفتند که اینها آبستن بوده اند در صورتیکه ما گروهی که شاید قدری نیازمند نگهداری بودند را در یک سایت نگهداری کرده و مابقی را رها سازی کرده ایم و به مرور آنها را هم رها سازی کردیم تا زایمان هایشان صورت گیرد امروز شاهد می باشیم که ۴۶ رأس سال قبل به ۷۰ رأس افزایش پیدا کرده است.
انتقادات شدید هم در رابطه با آن شد
دیگر مبحث این بود که مقرر است شکارچی بیاید که اصلاً این طور نیست و اتفاقاتی از این دست هم رخ نداده و نخواهد داد چونکه محیط بانان آنجا حضور دارند از سوی دیگر هر فردی از سمن های محیط زیستی که دوست دارد می تواند هر زمان که بخواهد از منطقه بازدید کند. اتفاقات خوبی که در منطقه رخ داده نشان داده است که این طرح جواب داده و بالاخره ورود بخش خصوصی کمک کرده است.
چطور مردم باور کنند که این سرمایه گذار بخش خصوصی برای رضای خدا این کار کرده است
سرمایه گذار بخش خصوصی که وارد شده آبا و اجدادی از دامداران سمنان و سنگسر بوده اند که در توران و بی ارجمند دام داشته اند و تمام زندگی شأن در طبیعت منطقه بوده است از طرفی تعداد زیادی کارخانه و کارگاه دارند و اصلاً احتیاجی به این پول ها ندارند چونکه تموّل خوبی برخوردار می باشند و نیازی هم به چند میلیونی که مقرر است در این منطقه در بیاید نخواهند داشت بنابراین این هزینه را برای طبیعت و کشور کرده است.
در واقع ایرادی ندارد که کسی که پول زیادی دارد بخشی را در راه علاقه اش هزینه کند و این سرمایه گذار هم به طبیعت علاقه دارد از سوی دیگر منطقه کرباسی توران در اسب کشان قرار گرفته و قلعه زیبای اسب کشان در منطقه است بعداً چرا با رونق گرفتن منطقه سرمایه گذار به مقوله گردشگری فکر نکند؟ شاید از آن طریق بتواند منافعی را هم کسب کند بنابراین این طور نیست که بعضی می گویند مقرر است این منطقه شکارگاه خصوصی عرب ها و … شود.
ولی قبول دارید نگرانی های سمن ها و محیط بانان هم بی مورد نیست؟
قطعاً؛ نگرانی ها قابل درک است بالاخره حضور بخش خصوصی کمتر رخ داده ولی حقیقت اینست که بخش دولتی به تنهایی هم نمی تواند. اما برای اطمینان خاطر کارشناسان باید گفت کار رها سازی همچنین دیمی هم انجام نشده است ما قبلاً تپال را بررسی نموده بودیم پس از زنده گیری در رها سازی ملاحظاتی صورت گرفت حتی ما نزدیک ترین منطقه را به تپال برایشان انتخاب کردیم تا بیشترین آشنایی با محیط زندگی شأن داشته باشد و همچنین هم شد.
از طرف دیگر اینها را با علوفه راهنمایی کردیم تا سه چشمه ای که در منطقه وجود دارد را بشناسند و الحمدالله این چهارپایان آنجا جان گرفته و زندگی می کنند این که گفته می شود قوچ و میش برای کوهستان است در دشت رها شده اند هم اشتباه است چونکه کرباسی اصلاً دشت نیست! کوهستان و کوه پایه ای است که به سختی میتوان در آن تردد کرد و اصلاً به منظور زندگی قوچ و میش ساخته شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب